HỌC SÁNG TÁC CA KHÚC VÀ NHỮNG ĐIỀU CẦN LƯU Ý

Quá trình học sáng tác ca khúc đòi hỏi nhiều công đoạn và thời gian. Những tân binh tập sự cần trang bị những kiến thức cơ bản cho việc sáng tác một ca khúc hoàn chỉnh.

Lĩnh vực sáng tác ca khúc ngày càng trở nên phổ biến, nhất là đối với giới trẻ có tư chất và đam mê sáng tạo nghệ thuật. Việc sáng tác ca khúc có thể gọi là khá phức tạp đối với những bạn mới bắt đầu tham gia. Chúng tôi sẽ tổng hợp những điều cơ bản hữu ích và cần lưu ý sau đây để có thể giúp ích cho các bạn.

Cần phải biết những điều căn bản gì để có thể viết một ca khúc?

Có 3 điều cơ bản bạn cần nắm vững trong sáng tác âm nhạc: ký âm (solfège), hoà âm (harmonie), và sáng tác (composition). Đó là những vấn đề về kỹ thuật mà người viết nhạc cần biết. Ngoài ra bạn cũng cần có một vốn từ phong phú. Một tâm hồn nhạy cảm với cuộc sống xung quanh có thể giúp bạn tìm được nguồn cảm hứng sáng tác.

Phải sử dụng nhạc cụ gì để viết ca khúc?

Bạn có thể không cần biết bất cứ nhạc cụ nào mà vẫn có thể viết được ca khúc. Tuy nhiên bạn nên biết ít nhất một nhạc cụ để giúp bạn trong việc thử lại bài hát hoặc hòa âm làm mới ca khúc cũng như trình diễn. Thông thường, các nhạc sĩ sử dụng piano hoặc guitar để viết ca khúc. Có nhạc sĩ dùng cả mandoline hoặc sáo (flute). Đối với các bạn mới bước vào lĩnh vực này, việc sử dụng nhạc cụ để viết ca khúc có thể ảnh hưởng đến giai điệu (melody) của bài hát.

Nên viết lời trước hay viết nhạc trước?

Cách tốt nhất là viết cùng lúc cả nhạc và lời. Có một số nhạc sĩ viết lời sau khi viết xong một đoạn nhạc. Nên tránh viết lời trước khi viết nhạc, và trường hợp viết lời trước chỉ xảy ra khi phổ thơ. Có một số nhạc sĩ chỉ chuyên viết phần nhạc, còn phần lời sẽ do người khác đảm nhiệm.

Thường mất bao lâu để viết xong một ca khúc hoàn chỉnh?

Tùy vào độ chín mùi của đề tài, cảm hứng, và kinh nghiệm viết của tác giả mà thời gian ra đời của một tác phẩm có khác nhau. Có bài hát ra đời chỉ trong vòng vài tiếng, nhưng có bài phải mất vài ngày, thậm chí cả tháng hoặc năm. Tất cả tùy thuộc vào tài năng của bạn.

Như vậy, có phải đến trường mới học sáng tác ca khúc được?

Thông thường bạn phải học trong nhiều năm mới hiểu tường tận các kỹ thuật viết ca khúc. Tuy nhiên, bạn không phải chờ học xong các lý thuyết âm nhạc ở nhà trường rồi mới bắt đầu viết. Thật ra, nhà trường chỉ là nơi dạy cho bạn các kỹ thuật căn bản để sáng tác, còn sáng tác như thế nào thì hoàn toàn do sự yêu thích, kinh nghiệm sống và khả năng của bạn. Sự thật là có nhiều nhạc sĩ đã không trải qua trường lớp âm nhạc nào mà vẫn cho ra những sản phẩm âm nhạc có giá trị. Tuy nhiên nếu bạn không tìm tòi và học hỏi thêm thì bạn không thể sáng tạo được, vì sau khi viết được vài bài hát, bạn sẽ bị bế tắc vì chỉ biết viết quanh quẩn trong một số đề tài với vài thủ pháp quen thuộc.

Vậy thì học sáng tác ca khúc bằng cách nào nếu không đến trường?

Có nhiều cách học "tại gia" nếu không đến trường: học hỏi các nhạc sĩ đàn anh, học qua sách báo v.v… Sau khi bạn viết được một ca khúc, bạn nên nhờ các nhạc sĩ có kinh nghiệm sáng tác xem lại tác phẩm của mình. Họ có thể sẽ chỉ ra các lỗi kỹ thuật về ký âm, hòa âm hoặc sáng tác. Nhưng nên nhớ rằng tác phẩm đó là "của" bạn, không ai có thể sửa lại hoàn toàn, vì nếu không, bài hát đó không còn là do bạn viết nữa. Ngoài ra, một cách học khác là tìm cách phân tích các bài hát của người khác để học về cách phát triển về chủ điệu (motif), kiến trúc câu nhạc (phrase), đoạn nhạc (periode), cách kết thúc một câu nhạc, đoạn nhạc (cadence), cách chuyển âm (modulation), cách đặt lời cho bài hát, nghệ thuật phổ thơ, v.v… Xu hướng hiện nay có nhiều bạn trẻ đăng kí những khóa học đào tạo nhạc sĩ chuyên nghiệp của các công ty giải trí. Đây được xem là phương pháp học hiệu quả và có nhiều thuận lợi cho việc học của bạn. Và việc học online đã không khiến bạn chùng bước khi bạn ở qua xa hay bất kỳ đâu và sự linh động thời gian sẽ giúp bạn tiếp cận những khóa học thật dễ dàng và nhanh chóng cũng như hiệu quả không khác gì lớp học thật tế mà thời đại 4.0 mang đến cho bạn.

Nên tìm đọc những tài liệu nào giúp ích cho việc sáng tác?

Bạn có thể tìm đọc các sách về ký âm pháp, hòa âm, và sáng tác nhạc. Ở Việt nam, sách viết về sáng tác nhạc khá hiếm và phần lớn chỉ phổ biến trong các trường nhạc hoặc của một số ít người đi trước có kinh nghiệm. Các sách này thường dựa vào các tài liệu của Pháp, Ý, và Nga. Bạn cũng có thể tham gia các discussion groups về âm nhạc trên Internet để học hỏi như: rec.music.makers.songwriting, rec.music.theory, v.v. Ngoài ra, bạn có thể mua các tạp chí như Musician, Performing Songwriter,… để tìm hiểu thêm.

Trên đây là giải đáp cho những câu hỏi thường gặp dành cho những bạn mới bắt đầu hay có ý định sáng tác nhạc. Bên cạnh chương trình đào tạo về sáng tác nhạc chuyên nghiệp còn có khóa học Producer cho những bạn có đam mê sáng tác. Các bạn có thể tham khảo các thông tin liên hệ và khóa học TẠI ĐÂY